MILMEDICA Centrum Medyczne
Rodzaje grypy
Grypa jest ostrą chorobą wirusową dróg oddechowych o wysokiej zakaźności. Najczęściej wirus grypy przenosi się drogą kropelkową. Grypę wywołują wirusy typu A, typu B oraz typu C z rodziny Orthomyxoviridae. Rodzaje grypy typu A i B wywołują epidemiczne zachorowanie, natomiast grypa typu C powoduje zwykle łagodne infekcje górnych dróg oddechowych. Grypa wywołana wirusem typu D dotyczy głównie bydła i jak dotąd nie wyizolowano jej u ludzi.
Więcej informacji o grypie znajdziesz w tym wpisie: Grypa charakterystyczne objawy, leczenie oraz profilaktyka
Grypa - rodzaje. Jakie są rodzaje grypy?
Grypa sezonowa
Grypa sezonowa powoduje zachorowania występujące co roku w okresie od października do kwietnia. Spowodowana jest przez typowe wirusy grypy występujące u ludzi, najczęściej są to podtypy grypy H1N1 i H3N2.
Grypa pandemiczna
Grypa pandemiczna występuje co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat w postaci epidemii, a nawet pandemii grypy, nie ma natomiast związku z porą roku. Wywoływana jest przez różnego rodzaju podtypy wirusa i jest efektem znacznej jego mutacji. Zakażenie bardzo szybko się rozprzestrzenia, ze względu na brak odporności człowieka przeciwko zmutowanemu wirusowi. Zatem liczba osób chorych na grypę w okresie endemiczym jest znacznie większa niż w przypadku grypy sezonowej.
- Grypa hiszpanka
Jedna z największych pandemii grypy hiszpanki miała miejsce w latach 1918-1919. Według różnych szacunków grypa hiszpanka spowodowała na całym świecie śmierć od 21-25 milionów do nawet 50-100 milionów osób. W trzech oddzielnych falach, w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej, zachorowało na nią ok. 500 milionów ludzi, czyli aż 1/3 ówczesnej populacji świata.
Wirus grypy - jakie rodzaje wirusów grypy wyróżniamy?
Wirusy grupy typu A
Zakażenie wirusem grypy typu A może powodować ciężki przebieg choroby. Rezerwuarem wirusa grypy typu A są ludzie i zwierzęta, np. konie, ptaki i świnie. Cechuje go największa zakaźność, przez co może doprowadzić do wystąpienia epidemii grypy, a nawet pandemii. To właśnie wirus typu A wywołuje najwięcej sezonowych infekcji. Zależnie od rodzaju białek wirusa grypy, czyli hemaglutyniny i neuraminidazy wirus grypy typu A dzieli się na różne podtypy. Wobec wysokiej zmienności antygenowej wirusa typu A konieczne jest coroczne opracowywanie nowych szczepionek przeciw grypie.
- Grypa H3N2 – grypa australijska
Grypa australijska wywoływana jest przez wirus typu A o podtypie H3N2, epidemiologicznie dominując na terenie Australii. Występuje także w innych częściach świata, stanowiąc w Polsce 30% wszystkich zachorowań na grypę. W wyniku zakażenia wariantem australijskim u ludzi pojawia się wysoka gorączka, bóle kostno-mięśniowe, ból gardła, kaszel, katar, ból głowy. Częstym objawem jest również ból oczu.
- Grypa amerykańska wywoływana (również) przez wirus grypy AH3N2
Zarażanie grypą amerykańską następuje w taki sam sposób jak każdym innym ze szczepów wirusa grypy, czyli drogą kropelkową. Amerykańska grypa ma objawy podobne do grypy sezonowej, takie jak: wysoka gorączka, silny ból głowy, bóle mięśni i stawów czy kaszel. Wirus grypy AH3N2 nie jest bardziej niebezpieczny od innych mutacji. Powikłania mogą być jednak o wiele bardziej groźne, takie jak zapalenie płuc czy zapalenie mięśnia sercowego.
Grypa typu A objawy
Okres wylęgania grypy A wynosi od 1 do 4 dni, zwykle 48 godzin od kontaktu z osobą chorą. Największa zakaźność jest przed wystąpieniem objawów grypy. Wirus grypy szybko się rozprzestrzenia i pierwsze objawy grypy pojawiają się nagle. Jakie są charakterystyczne objawy grypy typu A? Do najczęstszych objawów, które powodują wirusy grypy typu A należą:
- dreszcze i wysoka gorączka,
- bóle głowy,
- bóle mięśni i stawów,
- suchy kaszel, chrypka,
- osłabienie,
- wymioty i biegunka, zwłaszcza u dzieci,
- rzadziej ból gardła czy katar.
Wirusy grupy typu B
Wirus grypy typu B występuje wyłącznie u ludzi. Rodzi się zatem pytanie – czy zakażenia wirusem grypy typu B są groźne dla człowieka? Na szczęście patogen ten jest zazwyczaj znacznie mniej groźny niż wirus grypy typu A oraz znacznie mniej podatny na mutacje, choć również może prowadzić do zgonów.
Grypa typu B objawy
W praktyce objawy zakażenia wirusem grypy typu B są podobne do objawów grypy typu A i praktycznie niemożliwe jest odróżnienie obu typów wyłącznie na podstawie wywiadu z pacjentem. Jedynym sposobem identyfikacji rodzaju wirusa jest badanie RT-PCR lub przeprowadzenie antygenowego testu na grypę, który w ciągu 15 minut może potwierdzać lub wykluczyć zachorowanie. Co gorsze grypa typu A czy B? Zakażenie grypą typu B charakteryzuje się łagodniejszym przebiegiem niż w przypadku typu A.
- bóle mięśniowe,
- ból gardła,
- ból głowy,
- nieżyt nosa,
- kaszel,
- wysoka gorączka.
Mimo zdecydowanie niższej agresywności wirusa, u niektórych pacjentów zakażenie grypą typu B ma ciężki przebieg choroby.
Wirusy grypy typu C
Wirusy grypy typu C są patogenem powodującym bardzo łagodny przebieg zakażenia, w większości przypadków bezobjawowy. Ze względu na dość mały potencjał mutacji, wirus typu C nie wywołuje pandemii. Z reguły przebieg zakażenia wirusem grypy typu C jest bardzo łagodny, przypominający przeziębienie. Grypa typu C objawy utrzymują się do 7 dni.
Wirusy grypy typu D
Wirusy grypy typu D występują wyłącznie u bydła, nie stwierdzono przypadków zakażenia u ludzi. Grypa typu D – objawy grypy obejmują katar, kaszel, tachykardię czy podwyższoną temperaturę ciała obserwowane u bydła.
Ile trwa grypa?
Wielu pacjentów pyta jak długo trwa grypa? Czas trwania grypy wynosi zwykle do 7 dni, natomiast gorączka utrzymuje się od 2 do 4 dni. Jednak objawy takie jak osłabienie, zmęczenie, suchy kaszel mogą utrzymywać się nawet do 2 tygodni.
Profilaktyka grypy
Czy istnieje profilaktyka przeciwko grypie? Tak! Są to coroczne szczepionki przeciw grypie A wytwarzane celem ochrony przed wirusami powodującymi epidemie grypy: wirusem grypy A(H1N1), wirusem grypy A(H3N2) oraz wirusami grypy B linii Victoria i Yamagata. Szczepienia natomiast nie chronią przed grypą typu C lub D i przed wirusami grypy odzwierzęcej jak wirusy grypy ptasiej czy świńska grypa.
Co należy stosować w profilaktyce grypy?
- szczepionki przeciwko grypie,
- przestrzeganie zasad higieny,
- stosowanie maseczek ochronnych w okresie epidemicznym.
Czy szczepienia przeciwko grypie są skuteczne? Według badań stosowanie coroczne szczepień przeciwko grypie zapobiega możliwym zachorowaniom u ok. 40-70% szczepionych osób, zależnie od sezonu i grupy osób szczepionych. Ponadto zapewniają one wysoką ochronę przed powikłaniami zachorowania na grypę.
Jak leczyć grypę?
W związku z etologią wirusową grypy leczenie jest wyłącznie objawowe, w szczególnych przypadkach obejmuje także leczenie przeciwwirusowe. Polega głównie na łagodzeniu objawów choroby za pomocą leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych oraz przeciwzapalnych. Kluczowy jest odpoczynek i regeneracja organizmu, a także odpowiednie nawodnienie.
Leczenie powinno się stosować do momentu ustępowania objawów grypy. Zaleca się izolację od osób zdrowych, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa i potencjalnego zarażenie grypą osób z otoczenia. Załagodzenie objawów grypy może nie być wystarczające w populacji osób obciążonych czynnikami ryzyka grypy i powinni oni otrzymać leczenie przeciwwirusowe.
Leczenie grypy A i B
W leczeniu grypy typu A i B są zarejestrowane leki przeciwwirusowe, które należy włączyć pacjentowi najpóźniej do 48 godzin od pojawienia się pierwszych objawów. Zalecane są w grupach:
- osób starszych i z osłabioną odpornością,
- chorych na ciężkie lub postępujące choroby przewlekłe,
- kobiet w ciąży lub do 2 tygodni po porodzie,
- dzieci do 2. roku życia.
W Polsce w leczeniu grypy typu A i B stosowany jest oseltamiwir i zanamiwir, natomiast amantadyna stosowana jest wyłącznie w przypadku grypy typu A. Kluczowe jest przyjęcie tego leku w ciągu 48 godzin od pojawienia się pierwszych objawów, aby skutecznie ograniczyć objawy choroby oraz ewentualne powikłania grypy czy nawet śmiertelność w jej przebiegu.
Czy można stosować leki przeciwwirusowe jako profilaktykę grypy? Tak, ale wyłącznie w konkretnych przypadkach. Do tej grupy należą:
- dorośli >65. roku życia po kontakcie z osobą chorą,
- niemowlęta i dzieci starsze,
- osoby narażone na ciężki przebieg grypy,
- osoby stosujące immunosupresję, z niedoborami odporności,
- osoby z chorobami przewlekłymi.
Profilaktykę należy zastosować wyłączenie po konsultacji z lekarzem, ponieważ w leczeniu chorych na grypę stosowane są inne dawki oseltamiwiru niż w przypadku profilaktyki.
Ciężki przebieg grypy
Do czynników ryzyka powikłań grypy oraz ciężkiego przebiegu grypy zalicza się:
- wiek >65 lat lub <5 lat,
- otyłość z BMI>40,
- ciąża (zwłaszcza II i III trymestr),
- przewlekłe choroby,
- osoby z upośledzoną odpornością.
Powikłania grypy: Czym grozi nie wyleczona grypa?
Bagatelizowanie objawów grypy, brak odpowiedniego leczenia, brak szczepień ochronnych skutkuje możliwymi powikłaniami zachorowania. Należą do nich zapalenie płuc, angina paciorkowcowa, zapalenie uszu, szczególnie u dzieci. Grypa może przyczynić się do zaostrzenia chorób przewlekłych, w tym chorób kardiologicznych, cukrzycy, astmy czy POCHP. Może również spowodować powikłania w postaci zapalenia mięśnia sercowego czy osierdzia.
Komu grozi ciężki przebieg grypy? W grupie ryzyka powikłań grypy są:
- dzieci poniżej 5. roku życia,
- dorośli powyżej 65 lat,
- dorośli z chorobami serca i płuc,
- osoby z upośledzonym układem odpornościowym (w tym osoby z HIV / AIDS),
- kobiety w ciąży.
Dlatego szczególnie w tej grupie ludzi należy corocznie przeprowadzać szczepienia. Przebieg zakażenia wirusem grypy w tych grupach obarczony jest wysoką śmiertelnością.
Rodzaje grypy - podsumowanie
Grypa jest ostrą chorobą wirusową atakującą zarówno górne jak i dolne drogi oddechowe, która nieleczona może mieć groźne konsekwencje dla zdrowia, a nawet życia. W moim odczuciu jest chorobą bagatelizowaną w społeczeństwie i traktowaną niejednokrotnie jak przeziębienie. A tak naprawdę świadomość dotycząca profilaktyki grypy, jak i postępowanie po zakażeniu czy nawet kontakcie z osobą chorą ma tutaj kluczowe znaczenie. Drodzy Państwo korzystajmy z nauki, dostępnych szczepień przeciwko grypie, wizyt u specjalisty – Medycyna rodzinna Ursus aby jak najbardziej zminimalizować możliwość rozwinięcia powikłań tej choroby.
MILMEDICA Centrum Medyczne
polecane artykuły
Badanie HPV u mężczyzn – jak wygląda?
MILMEDICA Centrum Medyczne Wirus Brodawczaka Ludzkiego (wirus HPV) jest główną przyczyną występowania raka szyjki macicy u kobiet. Należy jednak wiedzieć, że wirus HPV występuje również
Czy warto zrobić USG przezciemiączkowe, a kiedy trzeba?
MILMEDICA Centrum Medyczne Zastanawiasz się, czy USG przezciemieniowe jest obligatoryjne? Jakie są wskazania do USG główki noworodka? USG przezciemiączkowe to badanie, które wykonywane jest u
Co wykrywa USG przezciemiączkowe?
MILMEDICA Centrum Medyczne Badanie USG przezciemiączkowe, zwane również przezciemieniowym to bezpieczne i nieinwazyjne badanie noworodków i niemowląt. Diagnostyka dzieci już w pierwszych dniach ich życia
Ile moczu potrzeba na badanie?
MILMEDICA Centrum Medyczne Ogólne badanie moczu to jedno z badań profilaktycznych, które każdy z nas powinien wykonywać regularnie. Lekarz skierował Cię na badanie moczu i
Cukrzyca typu 1 bez insuliny
MILMEDICA Centrum Medyczne Początek zachorowań na cukrzycę typu 1 u dzieci przypada zwykle między 10 a 14 rokiem życia. To najczęściej spotykana metaboliczna choroba u
Jak pobudzić trzustkę do produkcji insuliny?
MILMEDICA Centrum Medyczne Trzustka stanowi ważny element układu pokarmowego. Jest to narząd, który zlokalizowany jest w górnej części jamy brzusznej. Trzustka odpowiada za wydzielanie zarówno
Bibliografia
https://www.who.int/news/item/29-09-2023-recommended-composition-of-influenza-virus-vaccines-for-use-in-the-2024-southern-hemisphere-influenza-season (dostęp on-line: październik 2023).
https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/influenza-virus-characterization-summary-europe-october-2022 (dostęp on-line: październik 2023).
https://www.cdc.gov/flu/about/viruses/types.htm (dostęp on-line: październik 2023).
https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/nie-lekcewaz-grypy (dostęp on-line: październik 2023).
CDC: Flu Symptoms & Diagnosis (dostęp on-line: październik 2023).
PZH: Meldunki epidemiologiczne Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę w Polsce (dostęp on-line: październik 2023).
PZH: https://www.who.int/news/item/29-09-2023-recommended-composition-of-influenza-virus-vaccines-for-use-in-the-2024-southern-hemisphere-influenza-season(dostęp on-line: październik 2023).
Gliński Z., Żmuda A. Zmienność wirusów – przyczyny i skutki. Życie Weterynaryjne, 97, 75-80, 2022.
WHO: Joint statement – Influenza season epidemic kicks off early in Europe as concerns over RSV rise and COVID-19 is still a threat (dostęp on-line: październik 2023).
https://www.who.int/news/item/29-09-2023-recommended-composition-of-influenza-virus-vaccines-for-use-in-the-2024-southern-hemisphere-influenza-season (dostęp on-line: październik 2023).