MILMEDICA Centrum Medyczne
Grypa charakterystyczne objawy, leczenie oraz profilaktyka
Na wstępie zastanówmy się, czym jest grypa? Grypa jest to choroba wirusowa o wysokim potencjale zakaźności wywoływana u ludzi różnymi podtypami wirusa grypy (grypa typu A, grypa typu B, grypa typu C), z czego grypa typu A cechuje się najcięższym przebiegiem. Szczyt zachorowań przypada na okres jesienno-zimowy. Wirusy wywołujące grypę rozprzestrzeniają się drogą kropelkową na skutek kaszlu, kichania, a także w wyniku bliskiego kontaktu z osobą chorą.
Populacja dzieci i osób starszych jest najbardziej narażona na zachorowanie. Według danych WHO roczna zachorowalność na grypę waha się od 330 mln do 1,5 miliarda ludzi, z czego do 1 mln osób umiera. Szacuje się, że kolejna globalna epidemia grypy może rozprzestrzenić się w 3 miesiące i spowodować do 100 mln zgonów. Według danych NIZP-PZH rocznie choruje na grypę w Polsce ok. 4,5 mln osób.
Czytaj również: Rodzaje grypy
Jakie są objawy grypy?
Wirusy grypy atakują i namnażają się w komórkach nabłonka dróg oddechowych, powodując ich martwicę. Jak już wspomniałam, grypa cechuje się wysoką zakaźnością oraz ostrym przebiegiem. Okres wylęgania trwa od 1 do 4 dni, najczęściej pierwsze objawy grypy pojawiają się w ciągu 48 godzin od kontaktu z osoba chorą. Okres zakaźności dla dorosłych to 1 dzień przed wystąpieniem objawów do 3–5 dni po zachorowaniu. Jakie są charakterystyczne objawy grypy?
Najczęstsze objawy grypy
Jakie są pierwsze objawy grypy? Najczęściej to:
- nagła wysoka gorączka,
- bóle głowy,
- bóle mięśni i stawów,
- dreszcze,
- suchy kaszel,
- katar,
- złe samopoczucie.
Nietypowe objawy grypy
W przebiegu grypy oprócz typowych objawów wymienionych powyżej mogą pojawić się inne, mniej swoiste takie jak: biegunka i wymioty, które pojawiają się często jako objawy grypy u dzieci, a także ból oczu, brak apetytu czy rozdrażnienie u najmłodszych pacjentów.
Należy jednak pamiętać o tym, że u połowy chorych grypa może przebiegać bezobjawowo.
Trwanie grypy – jak długo trwa leczenie grypy?
Czy można jednoznacznie stwierdzić ile trwa grypa? Grypa zwykle ustępuje samoistnie w ciągu 3-7 dni. Kaszel po grypie oraz ogólne rozbicie mogą się jednak utrzymywać ponad 2 tygodnie. Wirus grypy u dzieci może trwać dłużej nawet do 2 tygodni.
Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu grypy
Do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu grypy oraz jej powikłań zalicza się:
- wiek poniżej 5 lat lub powyżej 55 lat,
- otyłość z BMI>40,
- choroby płuc,
- choroby serca,
- choroby neurologiczne,
- choroby nerek, wątroby, metaboliczne,
- niedobory odporności,
- ciąża, szczególnie w II i III trymestrze.
Grypa u osób z chorobami serca
Grupa osób, która jest szczególnie narażona na powikłania sercowe po przechorowaniu grypy to populacja dzieci poniżej 5. roku życia, osoby starsze, a także kobiety w ciąży. Dodatkowo pacjenci zmagający się z otyłością i obciążeni cukrzycą znajdują się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu.
Do powikłań kardiologicznych zaliczamy:
- zawał serca,
- wirusowe zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
- arytmia serca,
- migotanie przedsionków.
Istotny jest również fakt, iż grypa u osób z chorobami serca ma cięższy przebieg i na jej podłożu może dochodzić do zaostrzenia chorób kardiologicznych.
Grypa u osób z chorobami płuc
Pacjenci z przewlekłymi chorobami płuc to głównie astmatycy oraz osoby, które cierpią na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. W tej grupie pacjentów zakażenie wirusem grypy stanowi ogromne zagrożenie, które może skutkować zaostrzeniem choroby, powikłaniami, a nawet zgonem.
U pacjentów z chorobami płuc po stwierdzeniu zakażenia konieczne jest leczenie przeciwwirusowe grypy, a w przyszłości profilaktyka przeciwko grypie, czyli szczepienia. Grypa u osób z chorobami płuc może mieć ciężki, a nawet śmiertelny przebieg. Tak ważne jest więc coroczne szczepienie przeciwko grypie.
Grypa u osób w podeszłym wieku
Jak już wspomniałam wirus grypy powoduje ostre zakażenie układu oddechowego. W grupie ryzyka zachorowania i ciężkiego przebiegu są osoby starsze. Seniorzy obciążeni wieloma chorobami przewlekłymi są w grupie ryzyka powikłań grypy, ponieważ może w jej przebiegu dojść do zaostrzenia schorzeń. W populacji ogólnej obserwuje się powikłania przechorowania grypy u 1-5% chorych, natomiast w grupie seniorów pojawiają się u ok. 30% zakażonych.
Ponadto grypa u osób w podeszłym wieku związana jest z ok. 10-krotnie większą śmiertelnością niż w innych grupach wiekowych.
Grypa u osób z chorobami nerek
Także osoby z chorobami nerek znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka powikłań grypy. Grypa u osób z chorobami nerek częściej kończy się hospitalizacją na wskutek zaostrzenia choroby podstawowej. W badaniach udowodniono, że szczepienie przeciwko grypie sezonowej istotnie zmniejsza umieralność u pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek.
Grypa u osób z cukrzycą
Zakażenia wirusowe i bakteryjne u osób chorujących na cukrzycę często mają ciężki przebieg i wiążą się z większym ryzykiem powikłań i zgonu. Grypa u osób z cukrzycą zwiększa ryzyko hospitalizacji od 3 do 6-krotnie w porównaniu do populacji nieobciążonej chorobą. Ryzyko śmierci podczas hospitalizacji z powodu grypy u cukrzyków jest jeszcze wyższe. Skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom w tej grupie jest coroczne wykonywanie szczepień ochronnych.
Grypa w ciąży
Kobiety w ciąży są w grupie zwiększonego ryzyka powikłań grypy np. poronienia lub porodu przedwczesnego. Dlatego tak ważne jest uświadamianie kobiet planujących ciążę lub będących w ciąży odnośnie szczepienia przeciwko grypie. U kobiet w ciąży, które miały kontakt z osoba chorą na grypę, należy jeszcze przed pojawieniem się ewentualnych objawów włączyć leki przeciwwirusowe.
Diagnostyka oraz test na grypę
Rozpoznanie choroby stawiane jest podczas wizyty lekarskiej na podstawie objawów pacjenta. Dokładny wywiad i badanie przedmiotowe jest kluczem trafnej diagnozy. Inne badania nie są najczęściej potrzebne. W przypadkach wątpliwych lekarz może zlecić przeprowadzenie testów antygenowych w placówce medycznej wykrywających antygeny grypy typów A i B w wymazie z nosa. Taki test na grypę możesz także wykonać w Centrum medyczne Ursus MILMEDICA. Wynik dostępny jest już w ciągu 15 minut od pobrania wymazu. Badania dodatkowe, które mogą być wykorzystywane w diagnostyce grypy, to między innymi wykrywanie materiału genetycznego wirusa (metodą RT-PCR) oraz izolacja wirusa w hodowli.
Przeziębienie a grypa
Jak odróżnić grypę od przeziębienia? Poniżej przedstawiłam tabelę najważniejszych różnic między tymi chorobami, które mam nadzieję ułatwią w przyszłości rozpoznanie.
|
Grypa |
Przeziębienie |
Czynnik etiologiczny |
Wirus grypy typu A.B.C |
Różne wirusy |
Gorączka |
Nagła, wysoka temperatura, u osób starszych możliwa grypa bez gorączki |
Częściej stan podgorączkowy narasta powoli |
Ból głowy |
Często |
Rzadko |
Ból gardła |
Rzadko |
Często |
Bóle mięśniowo-stawowe |
Bardzo nasilone |
Niewielkie |
Kaszel |
Suchy, męczący |
Niewielkie nasilenie |
Osłabienie |
Znacznego stopnia |
Niewielkie |
Katar |
Czasami |
Często |
Jak zapewne zdążyliście Państwo zauważyć, występują znaczne różnice między grypą a przeziębieniem. Mam nadzieję, że powyższa tabela ułatwi Państwu w przyszłości odróżnianie grypy od przeziębienia. Należy także pamiętać, że grypa u dzieci może mieć inny przebieg i objawy niż te przedstawione w tabeli w przypadku osób dorosłych.
Jak leczyć grypę?
W leczeniu grypy stosowane jest zazwyczaj leczenie objawowe, a skuteczne będą sprawdzone domowe sposoby. Nasuwa się pytanie – jak leczyć grypę domowymi sposobami? Możemy podawać choremu leki na grypę bez recepty: leki przeciwgorączkowe i leki przeciwbólowe, leki przeciwkaszlowe lub łagodzące katar. Podstawą leczenia jest odpoczynek, regeneracja organizmu oraz odpowiednie nawodnienie.
Czy należy stosować antybiotyki na grypę?
Grypa jest chorobą wywoływaną przez wirusy, dlatego w jej leczeniu nie należy stosować antybiotyków. Zaleca się natomiast leczenie objawowe grypy, czyli stosowanie leków zmniejszających objawy i poprawiających komfort chorego. Jakie leki na grypę stosuje się w leczeniu? W przypadku osób, będących w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu grypy, w tym kobiet w ciąży i małych dzieci, należy zastosować leczenie przeciwwirusowe lekami takimi jak oseltamiwir oraz zanamiwir dostępnymi wyłącznie na receptę po konsultacji z lekarzem.
Zobacz również: Czym jest odporność dziecka i jak możemy ją wzmocnić?
Przeciwwirusowe leczenie grypy
Jak wspomniałam wyżej istnieją leki przeciwwirusowe stosowane w leczeniu grypy. Do tej grupy należy oseltamiwir oraz zanamiwir, a także leki starej generacji jak amantandyna i rymantadyna. Leki te są dostępne wyłącznie na receptę i stosowane u pacjentów z grup ryzyka ciężkiego przebiegu grypy oraz jej powikłań. Warto zauważyć, że skuteczność leczenia jest największa, gdy lek zostanie podany w ciągu 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów.
Częste powikłania po grypie
Czy powikłania po grypie są groźne? Ryzyko powikłań grypy dotyczy głównie osób z grup ryzyka wymienionych wyżej.
Najczęstszymi powikłaniami grypy są:
- zapalenie płuc – zarówno wirusowe, jak i wtórnie bakteryjne,
- angina paciorkowcowa,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- zapalenie mięśni,
- inne infekcje górnych dróg oddechowych m.in. ostre zapalenie oskrzeli, ucha środkowego, gardła, krtani i tchawicy.
Ponadto u pacjentów zarażonych wirusem grypy może również dojść do zaostrzenia chorób podstawowych, jak schorzeń serca i układu krążenia, dróg oddechowych i cukrzycy, co w konsekwencji może spowodować nawet zgon chorego. W przypadku kobiet ciężarnych grypa stanowi ryzyko powikłań jak poronienia, przedwczesny poród, a także wady wrodzone dziecka.
Profilaktyka grypy (zapobieganie grypie)
Wiele osób pyta, czy istnieje profilaktyka grypy? Poniższej przedstawiłam najważniejsze zasady, które mogą pomóc w uniknięciu zachorowania.
Szczepienia przeciwko grypie
Jest to podstawowa i wysoko skuteczna metoda profilaktyki zachorowania na grypę, zalecana wszystkim od 6. miesiąca życia. Szczególnie dotyczy to osób z grup ryzyka. Szczepienia można przeprowadzać w całym sezonie infekcyjnym, ale zaleca się, aby był to jego początek. Skuteczność szczepionki wynosi 70-90%. U części pacjentów szczepienie przeciwko grypie jest przeciwwskazane, dlatego decyzję o jego przeprowadzeniu może podjąć jedynie lekarz.
Czytaj więcej: Szczepienia na grypę 2023/2024
Przestrzeganie zasad higieny a profilaktyka przeciwko grypie
Częste mycie rąk, zakrywanie ust i nosa podczas kichania lub kaszlu to jedne z podstawowych zasad profilaktyki. Osoby zakażone wirusem powinny pozostać w domu, dokonać izolacji, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa.
Kiedy zgłosić się niezwłocznie do lekarza?
Objawy, które wymagają pilnej konsultacji z lekarzem:
- zaburzenia świadomości, utrata przytomności, majaczenie,
- trudności w poruszaniu się,
- anuria, czyli brak oddawania moczu, suchość w jamie ustnej,
- wysoka temperatura niereagująca na leki przeciwgorączkowe,
- sinica, wybroczyny na skórze,
- krwioplucie.
W przypadku, gdy leczenie przeciwwirusowe grypy nie przyniesie efektów, konieczne może być leczenie szpitalne.
MILMEDICA Centrum Medyczne
polecane artykuły
Czym się różni otolaryngolog od laryngologa?
MILMEDICA Centrum Medyczne Wiele osób zastanawia się, czym różnią się otolaryngolog i laryngolog. Otolaryngolog to specjalista, który zajmuje się diagnozą i leczeniem schorzeń jamy ustnej,
Jak przygotować się na wizytę u laryngologa?
MILMEDICA Centrum Medyczne Wiele osób, które po raz pierwszy wybierają się na wizytę u laryngologa, stresuje się i nie wie, jak dobrze przygotować się do
Badanie HPV u mężczyzn – jak wygląda?
MILMEDICA Centrum Medyczne Wirus Brodawczaka Ludzkiego (wirus HPV) jest główną przyczyną występowania raka szyjki macicy u kobiet. Należy jednak wiedzieć, że wirus HPV występuje również
Czy warto zrobić USG przezciemiączkowe, a kiedy trzeba?
MILMEDICA Centrum Medyczne Zastanawiasz się, czy USG przezciemieniowe jest obligatoryjne? Jakie są wskazania do USG główki noworodka? USG przezciemiączkowe to badanie, które wykonywane jest u
Co wykrywa USG przezciemiączkowe?
MILMEDICA Centrum Medyczne Badanie USG przezciemiączkowe, zwane również przezciemieniowym to bezpieczne i nieinwazyjne badanie noworodków i niemowląt. Diagnostyka dzieci już w pierwszych dniach ich życia
Ile moczu potrzeba na badanie?
MILMEDICA Centrum Medyczne Ogólne badanie moczu to jedno z badań profilaktycznych, które każdy z nas powinien wykonywać regularnie. Lekarz skierował Cię na badanie moczu i
Bibliografia
https://www.who.int/news/item/29-09-2023-recommended-composition-of-influenza-virus-vaccines-for-use-in-the-2024-southern-hemisphere-influenza-season (dostęp on-line: październik 2023).
https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/influenza-virus-characterization-summary-europe-october-2022 (dostęp on-line: październik 2023).
https://www.cdc.gov/flu/about/viruses/types.htm (dostęp on-line: październik 2023).
https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/nie-lekcewaz-grypy (dostęp on-line: październik 2023).
CDC: Flu Symptoms & Diagnosis (dostęp on-line: październik 2023).
PZH: Meldunki epidemiologiczne Zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę w Polsce (dostęp on-line: październik 2023).
PZH: https://www.who.int/news/item/29-09-2023-recommended-composition-of-influenza-virus-vaccines-for-use-in-the-2024-southern-hemisphere-influenza-season(dostęp on-line: październik 2023).
Gliński Z., Żmuda A. Zmienność wirusów – przyczyny i skutki. Życie Weterynaryjne, 97, 75-80, 2022.
WHO: Joint statement – Influenza season epidemic kicks off early in Europe as concerns over RSV rise and COVID-19 is still a threat (dostęp on-line: październik 2023).
https://www.who.int/news/item/29-09-2023-recommended-composition-of-influenza-virus-vaccines-for-use-in-the-2024-southern-hemisphere-influenza-season (dostęp on-line: październik 2023).