MILMEDICA Centrum Medyczne
Jak pomóc dziecku w przypadku kataru?
Katar, czyli nieżyt nosa, jest powszechnie występującym zjawiskiem wśród dzieci, szczególnie w okresie jesienno-zimowym oraz wiosennym. Może on występować z częstotliwością do 10. razy w ciągu roku z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy i jest to zupełnie normalnym zjawiskiem. Niestety uporczywy charakter kataru, zatkany nosek i utrudnione oddychanie spędza sen z powiek wielu rodzicom i dzieciom. Jak leczyć katar u dziecka w nocy? O czym świadczy kolor kataru? Kiedy należy udać się do pediatry?
Katar u dziecka – jak się objawia katar i co go powoduje?
Katar, nazywany prawidłowo nieżytem nosa, jest zapaleniem błony śluzowej nosa. Powoduje to obecność wydzieliny w przewodach nosowych, co prowadzi w konsekwencji do blokady nosa. Towarzyszą temu takie objawy kataru jak:
- kichanie,
- słyszalne furczenia podczas oddychania,
- kaszel,
- ból głowy w rzucie zatok, utrata węchu i smaku (u starszych dzieci).
Przyczyny zatkanego nosa
- wirusy – najczęstsza przyczyna kataru wśród dzieci, katar spowodowany jest głównie przez rinowirusy, adenowirusy lub koronawirusy,
- alergia – prowadzi do rozwoju alergicznego nieżytu nosa (ANN). Katar ten cechuje się stałym wyciekiem wodnistej wydzieliny z towarzyszącym świądem i kichaniem,
- laryngologiczne – w tym przerost trzeciego migdałka (migdałka gardłowego) lub obecność ciała obcego w przewodach nosowych,
- bakterie (głównie paciorkowce i gronkowce),
- substancje drażniące, np. dym tytoniowy.
Rodzaje kataru u dzieci
Katar infekcyjny
Jak już wspomniałam najczęstszą przyczyną kataru wśród najmłodszych pacjentów są infekcje wirusowe spowodowane niedojrzałym układem odpornościowym. Wśród nich królują rinowirusy i adenowirusy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, stąd powszechność jego występowania u dzieci żłobkowych. Infekcja kataralna wywołana przez wirusy trwa 7-14 dni. Początkowo przybiera postać wodnistej wydzieliny z obecnością suchego kaszlu, która z czasem gęstnieje, prowokując mokry kaszel. W większości przypadków katar ulega samowyleczeniu. W jego leczeniu stosuje się leki działające objawowo, mające na celu poprawę komfortu dziecka, w tym udrażnianie nosa.
Do kataru bakteryjnego dochodzi najczęściej przez powikłania przedłużającej się infekcji wirusowej. Spowodowany jest paciorkowcami i gronkowcami. Towarzyszy mu stan podgorączkowy lub gorączka. Katar ma charakter ropny. W leczeniu wymagane jest podanie antybiotyku.
Katar alergiczny u dziecka
Katar alergiczny, zwany alergicznym nieżytem nosa (ANN), jest spowodowany reakcją organizmu na kontakt z alergenem. Najczęściej są to: roztocza kurzu domowego, pyłki drzew, traw oraz pokarmy. Objawami nieżytu nosa są wodnisty katar, zatkany nos, a także świąd, kichanie i zapalenie spojówek. Katar u dziecka w nocy może się objawiać się także kaszlem oraz chrapaniem.
Rozpoznanie stawiane jest na podstawie zebranego wywiadu, objawów oraz badań alergicznych. Pomocne mogą być punktowe testy skórne (SPT) z zastosowaniem popularnie występujących alergenów. Dodatni wynik takiego testu wskazuje na IgE-zależną reakcję na konkretny alergen (np. sierść zwierząt). W razie wątpliwości lekarz może zdecydować o konieczności wykonania dodatkowych badań. ANN może występować sezonowo, czyli w czasie pylenia danego alergenu lub całorocznie, jak w przypadku roztoczy kurzu domowego.
W leczeniu ANN należy zastosować leki przeciwhistaminowe oraz miejscowo działające glikokortykosteroidy.
Inne rodzaje kataru – katar niealergiczny i nieinfekcyjny
Jeśli katar u małego dziecka nie może być zakwalifikowany do dwóch powyższych grup, wówczas określany jest jako niealergiczny i nieinfekcyjny. Przyczyn i powodów tego rodzaju kataru może być wiele. Zaliczamy do nich leki, takie jak NLPZ, urazy, zaburzenia hormonalne, pokarmy gorące i ostre.
Czytaj również: Duszący kaszel w nocy u dziecka – jak sobie poradzić?
Katar laryngologiczny u dziecka
Laryngologicznymi przyczynami zatkanego nosa są: przerost trzeciego migdałka oraz ciało obce w przewodach nosowych. Przerost migdałka gardłowego dotyczy głównie dzieci w wieku przedszkolnym (3-7 lat). Najczęstszą jego przyczyną są nawracające infekcje wirusowe i bakteryjne górnych dróg oddechowych, a także wspomniany już ANN, refluks żołądkowo-przełykowy czy ekspozycja na dym tytoniowy.
Przerost migdałka gardłowego przejawia się chrapaniem w nocy, problemami laryngologicznymi (wysiękowe zapalenie uszu), charakterystycznym adenoidalnym wyglądem twarzy, męczliwością, a także drażliwością dziecka.
Jak można zdiagnozować powiększony migdałek gardłowy? Konieczna jest konsultacja laryngologiczna i ewentualnie dodatkowe badania w celu oceny stopnia przerostu migdałka gardłowego.
Zatkany nosek – co oznacza kolor kataru?
O czym świadczy kolor kataru u dziecka i czy ma coś wspólnego z jego etiologią? Często w gabinecie słyszę od rodziców, że zielony kolor wydzieliny wiązany jest z infekcją bakteryjną i konieczne jest podawanie antybiotyku. Jest to mit! Kolor kataru świadczy wyłącznie o etapie infekcji. W początkowej fazie choroby wydzielina jest wodnista i przezroczysta. Z czasem stopniowo gęstnieje i przybiera kolor żółto-zielony. W przypadku ANN obserwuje się najczęściej wodnistą i bezbarwną wydzielinę.
Wyróżniamy następujące fazy w przebiegu kataru:
- faza naczyniowa – cechuje się wodnistą wydzieliną z nosa i blokadą jego drożności (trwa do 5 dni),
- faza komórkowa – pojawia się gęsty katar z powodu zwiększonej liczby leukocytów i komórek nabłonka, a blokada nosa nasila się, w związku z czym mówimy przez nos,
- faza trzecia – przedłużający się katar jest podłożem do rozwoju bakterii. Objawami nieżytu nosa w tej fazie są: gorączka, gęsta wydzielina w przewodach nosowych, nieprzyjemnym zapachem wydzieliny (tzw. wydzielina ropna). W leczeniu konieczne jest zastosowanie antybiotyków.
Higiena nosa dziecka – jak skutecznie walczyć z katarem u dziecka w nocy? Jak można pomóc niemowlakowi i ułatwić oddychanie?
Istotą leczenia kataru jest udrażnianie i oczyszczanie nosa z wydzieliny, która uniemożliwia maluchowi oddychanie, przez co dziecko nie może spać. Katar wywołany przez infekcje wirusowe trwa od 7 do 14 dni. Zwykle ustępuje samoistnie i nie wymaga podawania leków na receptę. Zazwyczaj też nie jest konieczna wizyta u pediatry. W zupełności wystarczy stosowanie leków dostępnych w aptece bez recepty. Przede wszystkim należy podawać dziecku miejscowo do nosa roztwory soli fizjologicznej lub wody morskiej w celu udrażniania nosa. U najmłodszych dzieci należy zastosować aspiratory do nosa, które usuwają nadmierną ilość kataru.
Odciąganie kataru i udrażnianie nosa dziecka – jak leczyć katar w nocy? Czy inhalacja dziecku soli fizjologicznej może pomóc choremu maluchowi w walce z katarem?
Tak, jak najbardziej! Inhalacje z zastosowaniem soli fizjologicznej są pomocne w celu rozrzedzenia wydzieliny, a następnie odciągania kataru. W przypadku nasilonej wydzieliny z nosa sprawdzą się także preparaty obkurczające błonę śluzową np. ksylometazolina. Należy je stosować przez 3 dni (maksymalnie 5 dni), gdyż długotrwałe ich podawanie może doprowadzić do rozwoju polekowego nieżytu nosa. ANN, jak już wspomniałam wyżej, leczymy doustnymi lekami przeciwhistaminowymi oraz donosowymi glikokortykosteroidami.
W przypadku preparatów zawierających pseudoefedrynę, która zmniejsza obrzęk oraz przekrwienie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych poprzez obkurczenie naczyń włosowatych, należy zwrócić uwagę na wiek dziecka, gdyż jej stosowanie w leczeniu kataru dziecka możliwe jest wyłącznie po ukończeniu 12. roku życia. Przeciwwskazania do stosowania pseudoefedryny to nadciśnienie tętnicze, choroby serca, jaskra.
Domowe sposoby na katar u niemowlaka – jak szybko wyleczyć katar?
Jakie są domowe sposoby w leczeniu kataru? Jak pomóc dziecku, które nie może spać? Jak już wspomniałam powyżej konieczna jest prawidłowa higiena nosa, w tym rozrzedzanie wydzieliny i odciąganie kataru choremu maluchowi. Do sprawdzonych sposobów na katar u niemowlaka należą:
- sól fizjologiczna lub woda morska do nosa,
- inhalacja nebulizacja z soli fizjologicznej,
- sól z dodatkiem kwasu hialuronowego,
- nawilżanie powietrza w otoczeniu dziecka,
- uzupełnianie płynów,
- wietrzenie pomieszczeń,
- prawidłowe ułożenie malucha na brzuszku tak, aby główka znajdowała się nieco wyżej niż klatka piersiowa,
- oklepywanie plecków niemowlaka,
- maść majerankowa na skórę pod nosem,
- spacery, przebywanie na świeżym powietrzu.
Czy udrażnianie nosa można uzyskać za pomocą jego irygacji? U starszych dzieci można zastosować płukanie jamy nosowej i zatok. Używa się roztworu soli fizjologicznej, który wlewa się do przewodu nosowego. Płukania jamy nosowej i zatok nie należy stosować u dzieci z chorobami ucha.
Co jeśli dziecko ma katar w nocy? W przypadku kataru u dziecka w nocy z pomocą przyjdzie zastosowanie soli fizjologicznej w inhalacji dziecka, odciąganie kataru za pomocą aspiratora. Można zastosować również leki z oksymetazoliną. Należy ostrożnie stosować plasterki zawierających olejki eteryczne. Mogą one podrażnić drogi oddechowe w konsekwencji doprowadzając do ich skurczu, a także wywoływać reakcje alergiczne.
Co robić z katarem u niemowlaka? Jak pomóc dziecku wygrać z katarem?
Czy można samodzielnie wyleczyć katar własnych pociech? Czy przeziębienie dziecka wymaga konsultacji pediatry? Jak już wspomniałam powyżej katar ulega samowyleczeniu. W większości przypadków wystarczy oczyszczanie nosa, prawidłowa higiena nosa, która polega na udrażnianiu przewodów nosowych i nawilżanie nosa. W przypadku, gdy objawy kataru ulegają nasileniu i dziecko ma katar powyżej 7 dni, należy skonsultować się ze specjalistą jakim jest pediatra Ursus. Czujność należy zachować dodatkowo w przypadku:
gorączki,
nasilonego kaszlu,
problemów z oddychaniem,
zapalenia zatok,
odmowy przez dziecko jedzenia i picia,
braku efektów leczenia.
Pamiętaj, przychodnia Ursus lekarze pediatrzy są dostępni dla Ciebie i Twojego dziecka przez 7 dni w tygodniu. W razie wszelkich wątpliwości zapraszamy do kontaktu.
MILMEDICA Centrum Medyczne
polecane artykuły
Kwas foliowy w ciąży – suplementacja kwasu foliowego
Kwas foliowy należy do witamin z grupy B i występuje w środowisku naturalnym pod postacią folianów rozpuszczalnych w wodzie. Naturalnymi źródłami kwasu foliowego w diecie
Niedoczynność tarczycy – objawy, przyczyny, badania
MILMEDICA Centrum Medyczne Niedoczynność tarczycy – objawy, przyczyny, badania Niedoczynność tarczycy powstaje wskutek nieprawidłowego funkcjonowania tarczycy. Skutkiem tego zaburzenia jest zbyt mała produkcja hormonów w
Nadczynność tarczycy – objawy, przyczyny, badania
MILMEDICA Centrum Medyczne Nadczynność tarczycy to schorzenie charakteryzujące się podwyższonym poziomem hormonów T3 i T4. Podwyższenie wskazanych hormonów spowodowane jest zaburzeniami metabolicznymi, zaburzeniami produkcji hormonów
Świnka u dzieci – choroba, objawy, postępowanie
Świnka jest zakaźną chorobą wieku dziecięcego powodowaną przez wirusy. Bywa inaczej nazywana nagminnym zapaleniem przyusznic. Zachorowanie powodują wirusy z rodziny Paramyxoviridae. Występowanie świnki można zaobserwować
Zapalenie ucha środkowego u noworodków – jak pomóc dziecku?
Zapalenie ucha jest dość powszechnym zjawiskiem w życiu każdego dziecka. Szacuje się, że dotyczy ono około 75% dzieci do 3. roku życia. Budzi duży niepokój
Pozytywny wynik HPV – co dalej?
Na kontrolnej wizycie ginekologicznej lekarz zaproponował wykonanie testu w kierunku HPV DNA. Nie wiesz, co mówi wynik testu w kierunku HPV? Otrzymałaś pozytywny wynik testu
Bibliografia
https://www.termedia.pl/Alergiczny-i-niealergiczny-niezyt-nosa,98,40949,1,0.html (dostęp on-line: kwiecień 2024).
B. Samoliński, M. Arcimowicz, Nieżyty nosa u dzieci, [w:]: Polskie Standardy Leczenia Nieżytów Nosa (PoSLeNN), „Alergologia Polska”, nr (1) 2013.
https://www.termedia.pl/Katar-jesienny-czy-alergia-Jak-nie-przeoczyc-pierwszych-objawow,98,42578,1,0.html (dostęp on-line: kwiecień 2024).
https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/105992,niezyt-nosa (dostęp on-line: kwiecień 2024).
https://www.termedia.pl/Katar-jesienny-czy-alergia-Jak-nie-przeoczyc-pierwszych-objawow,98,42578,1,0.html (dostęp on-line: kwiecień 2024).
Wojas O, Samoliński B. Alergiczny nieżyt nosa a inne choroby zapalne górnych dróg oddechowych. W: Alergiczny nieżyt nosa u dzieci. Emeryk A (red.). Termedia, Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2011:101-13.
https://podyplomie.pl/pediatria/21734,przewlekly-katar-u-dzieci-plan-postepowania (dostęp on-line: kwiecień 2024).
https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/10-2009/08b%20%20Katar%20sponsorowany.pdf (dostęp on-line: kwiecień 2024).
http://www.alergia-astma-immunologia.pl/2015_20_4/AAI_04_2015_fornal.pdf (dostęp on-line: kwiecień 2024).