MILMEDICA Centrum Medyczne

Jak pomóc dziecku w przypadku kataru?

Katar, czyli nieżyt nosa, jest powszechnie występującym zjawiskiem wśród dzieci, szczególnie w okresie jesienno-zimowym oraz wiosennym. Może on występować z częstotliwością do 10. razy w ciągu roku z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy i jest to zupełnie normalnym zjawiskiem. Niestety uporczywy charakter kataru, zatkany nosek i utrudnione oddychanie spędza sen z powiek wielu rodzicom i dzieciom. Jak leczyć katar u dziecka w nocy? O czym świadczy kolor kataru? Kiedy należy udać się do pediatry?

Katar u dziecka – jak się objawia katar i co go powoduje?

Katar, nazywany prawidłowo nieżytem nosa, jest zapaleniem błony śluzowej nosa. Powoduje to obecność wydzieliny w przewodach nosowych, co prowadzi w konsekwencji do blokady nosa. Towarzyszą temu takie objawy kataru jak:

kichanie,
słyszalne furczenia podczas oddychania,
kaszel,
ból głowy w rzucie zatok, utrata węchu i smaku (u starszych dzieci).

Przyczyny zatkanego nosa

wirusy – najczęstsza przyczyna kataru wśród dzieci, katar spowodowany jest głównie przez rinowirusy, adenowirusy lub koronawirusy,
alergia – prowadzi do rozwoju alergicznego nieżytu nosa (ANN). Katar ten cechuje się stałym wyciekiem wodnistej wydzieliny z towarzyszącym świądem i kichaniem,
laryngologiczne – w tym przerost trzeciego migdałka (migdałka gardłowego) lub obecność ciała obcego w przewodach nosowych,
bakterie (głównie paciorkowce i gronkowce),
substancje drażniące, np. dym tytoniowy.

Rodzaje kataru u dzieci

Katar infekcyjny

Jak już wspomniałam najczęstszą przyczyną kataru wśród najmłodszych pacjentów są infekcje wirusowe spowodowane niedojrzałym układem odpornościowym. Wśród nich królują rinowirusy i adenowirusy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, stąd powszechność jego występowania u dzieci żłobkowych. Infekcja kataralna wywołana przez wirusy trwa 7-14 dni. Początkowo przybiera postać wodnistej wydzieliny z obecnością suchego kaszlu, która z czasem gęstnieje, prowokując mokry kaszel. W większości przypadków katar ulega samowyleczeniu. W jego leczeniu stosuje się leki działające objawowo, mające na celu poprawę komfortu dziecka, w tym udrażnianie nosa.

Do kataru bakteryjnego dochodzi najczęściej przez powikłania przedłużającej się infekcji wirusowej. Spowodowany jest paciorkowcami i gronkowcami. Towarzyszy mu stan podgorączkowy lub gorączka. Katar ma charakter ropny. W leczeniu wymagane jest podanie antybiotyku.

Katar alergiczny u dziecka

Katar alergiczny, zwany alergicznym nieżytem nosa (ANN), jest spowodowany reakcją organizmu na kontakt z alergenem. Najczęściej są to: roztocza kurzu domowego, pyłki drzew, traw oraz pokarmy. Objawami nieżytu nosa są wodnisty katar, zatkany nos, a także świąd, kichanie i zapalenie spojówek. Katar u dziecka w nocy może się objawiać się także kaszlem oraz chrapaniem.

Rozpoznanie stawiane jest na podstawie zebranego wywiadu, objawów oraz badań alergicznych. Pomocne mogą być punktowe testy skórne (SPT) z zastosowaniem popularnie występujących alergenów. Dodatni wynik takiego testu wskazuje na IgE-zależną reakcję na konkretny alergen (np. sierść zwierząt). W razie wątpliwości lekarz może zdecydować o konieczności wykonania dodatkowych badań. ANN może występować sezonowo, czyli w czasie pylenia danego alergenu lub całorocznie, jak w przypadku roztoczy kurzu domowego.

W leczeniu ANN należy zastosować leki przeciwhistaminowe oraz miejscowo działające glikokortykosteroidy.

Inne rodzaje kataru – katar niealergiczny i nieinfekcyjny

Jeśli katar u małego dziecka nie może być zakwalifikowany do dwóch powyższych grup, wówczas określany jest jako niealergiczny i nieinfekcyjny. Przyczyn i powodów tego rodzaju kataru może być wiele. Zaliczamy do nich leki, takie jak NLPZ, urazy, zaburzenia hormonalne, pokarmy gorące i ostre.

Czytaj również: Duszący kaszel w nocy u dziecka – jak sobie poradzić?

Katar laryngologiczny u dziecka

Laryngologicznymi przyczynami zatkanego nosa są: przerost trzeciego migdałka oraz ciało obce w przewodach nosowych. Przerost migdałka gardłowego dotyczy głównie dzieci w wieku przedszkolnym (3-7 lat). Najczęstszą jego przyczyną są nawracające infekcje wirusowe i bakteryjne górnych dróg oddechowych, a także wspomniany już ANN, refluks żołądkowo-przełykowy czy ekspozycja na dym tytoniowy.

Przerost migdałka gardłowego przejawia się chrapaniem w nocy, problemami laryngologicznymi (wysiękowe zapalenie uszu), charakterystycznym adenoidalnym wyglądem twarzy, męczliwością, a także drażliwością dziecka.

Jak można zdiagnozować powiększony migdałek gardłowy? Konieczna jest konsultacja laryngologiczna i ewentualnie dodatkowe badania w celu oceny stopnia przerostu migdałka gardłowego.

Zatkany nosek – co oznacza kolor kataru?

O czym świadczy kolor kataru u dziecka i czy ma coś wspólnego z jego etiologią? Często w gabinecie słyszę od rodziców, że zielony kolor wydzieliny wiązany jest z infekcją bakteryjną i konieczne jest podawanie antybiotyku. Jest to mit! Kolor kataru świadczy wyłącznie o etapie infekcji. W początkowej fazie choroby wydzielina jest wodnista i przezroczysta. Z czasem stopniowo gęstnieje i przybiera kolor żółto-zielony. W przypadku ANN obserwuje się najczęściej wodnistą i bezbarwną wydzielinę.

Wyróżniamy następujące fazy w przebiegu kataru:

faza naczyniowa – cechuje się wodnistą wydzieliną z nosa i blokadą jego drożności (trwa do 5 dni),
faza komórkowa – pojawia się gęsty katar z powodu zwiększonej liczby leukocytów i komórek nabłonka, a blokada nosa nasila się, w związku z czym mówimy przez nos,
faza trzecia – przedłużający się katar jest podłożem do rozwoju bakterii. Objawami nieżytu nosa w tej fazie są: gorączka, gęsta wydzielina w przewodach nosowych, nieprzyjemnym zapachem wydzieliny (tzw. wydzielina ropna). W leczeniu konieczne jest zastosowanie antybiotyków.

Higiena nosa dziecka – jak skutecznie walczyć z katarem u dziecka w nocy? Jak można pomóc niemowlakowi i ułatwić oddychanie?

Istotą leczenia kataru jest udrażnianie i oczyszczanie nosa z wydzieliny, która uniemożliwia maluchowi oddychanie, przez co dziecko nie może spać. Katar wywołany przez infekcje wirusowe trwa od 7 do 14 dni. Zwykle ustępuje samoistnie i nie wymaga podawania leków na receptę. Zazwyczaj też nie jest konieczna wizyta u pediatry. W zupełności wystarczy stosowanie leków dostępnych w aptece bez recepty. Przede wszystkim należy podawać dziecku miejscowo do nosa roztwory soli fizjologicznej lub wody morskiej w celu udrażniania nosa. U najmłodszych dzieci należy zastosować aspiratory do nosa, które usuwają nadmierną ilość kataru.

Odciąganie kataru i udrażnianie nosa dziecka – jak leczyć katar w nocy? Czy inhalacja dziecku soli fizjologicznej może pomóc choremu maluchowi w walce z katarem?

Tak, jak najbardziej! Inhalacje z zastosowaniem soli fizjologicznej są pomocne w celu rozrzedzenia wydzieliny, a następnie odciągania kataru. W przypadku nasilonej wydzieliny z nosa sprawdzą się także preparaty obkurczające błonę śluzową np. ksylometazolina. Należy je stosować przez 3 dni (maksymalnie 5 dni), gdyż długotrwałe ich podawanie może doprowadzić do rozwoju polekowego nieżytu nosa. ANN, jak już wspomniałam wyżej, leczymy doustnymi lekami przeciwhistaminowymi oraz donosowymi glikokortykosteroidami.

W przypadku preparatów zawierających pseudoefedrynę, która zmniejsza obrzęk oraz przekrwienie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych poprzez obkurczenie naczyń włosowatych, należy zwrócić uwagę na wiek dziecka, gdyż jej stosowanie w leczeniu kataru dziecka możliwe jest wyłącznie po ukończeniu 12. roku życia. Przeciwwskazania do stosowania pseudoefedryny to nadciśnienie tętnicze, choroby serca, jaskra.

Domowe sposoby na katar u niemowlaka – jak szybko wyleczyć katar?

Jakie są domowe sposoby w leczeniu kataru? Jak pomóc dziecku, które nie może spać? Jak już wspomniałam powyżej konieczna jest prawidłowa higiena nosa, w tym rozrzedzanie wydzieliny i odciąganie kataru choremu maluchowi. Do sprawdzonych sposobów na katar u niemowlaka należą:

sól fizjologiczna lub woda morska do nosa,
inhalacja nebulizacja z soli fizjologicznej,
sól z dodatkiem kwasu hialuronowego,
nawilżanie powietrza w otoczeniu dziecka,
uzupełnianie płynów,
wietrzenie pomieszczeń,
prawidłowe ułożenie malucha na brzuszku tak, aby główka znajdowała się nieco wyżej niż klatka piersiowa,
oklepywanie plecków niemowlaka,
maść majerankowa na skórę pod nosem,
spacery, przebywanie na świeżym powietrzu.

Czy udrażnianie nosa można uzyskać za pomocą jego irygacji? U starszych dzieci można zastosować płukanie jamy nosowej i zatok. Używa się roztworu soli fizjologicznej, który wlewa się do przewodu nosowego. Płukania jamy nosowej i zatok nie należy stosować u dzieci z chorobami ucha.

Co jeśli dziecko ma katar w nocy? W przypadku kataru u dziecka w nocy z pomocą przyjdzie zastosowanie soli fizjologicznej w inhalacji dziecka, odciąganie kataru za pomocą aspiratora. Można zastosować również leki z oksymetazoliną. Należy ostrożnie stosować plasterki zawierających olejki eteryczne. Mogą one podrażnić drogi oddechowe w konsekwencji doprowadzając do ich skurczu, a także wywoływać reakcje alergiczne.

Co robić z katarem u niemowlaka? Jak pomóc dziecku wygrać z katarem?

Czy można samodzielnie wyleczyć katar własnych pociech? Czy przeziębienie dziecka wymaga konsultacji pediatry? Jak już wspomniałam powyżej katar ulega samowyleczeniu. W większości przypadków wystarczy oczyszczanie nosa, prawidłowa higiena nosa, która polega na udrażnianiu przewodów nosowych i nawilżanie nosa. W przypadku, gdy objawy kataru ulegają nasileniu i dziecko ma katar powyżej 7 dni, należy skonsultować się ze specjalistą jakim jest pediatra Ursus. Czujność należy zachować dodatkowo w przypadku:

gorączki,
nasilonego kaszlu,
problemów z oddychaniem,
zapalenia zatok,
odmowy przez dziecko jedzenia i picia,
braku efektów leczenia.

Pamiętaj, przychodnia Ursus lekarze pediatrzy są dostępni dla Ciebie i Twojego dziecka przez 7 dni w tygodniu. W razie wszelkich wątpliwości zapraszamy do kontaktu.

MILMEDICA Centrum Medyczne

polecane artykuły

AKTUALNOŚCI

Ile moczu potrzeba na badanie?

MILMEDICA Centrum Medyczne Ogólne badanie moczu to jedno z badań profilaktycznych, które każdy z nas powinien wykonywać regularnie. Lekarz skierował Cię na badanie moczu i

Kontynuuj czytanie

lek. Milena Osińska 2024-08-29

DIETETYKA

Cukrzyca typu 1 bez insuliny

MILMEDICA Centrum Medyczne Początek zachorowań na cukrzycę typu 1 u dzieci przypada zwykle między 10 a 14 rokiem życia. To najczęściej spotykana metaboliczna choroba u

Kontynuuj czytanie